Aslında tam adı ‘’Atıl Sitten Arkeoparka Alanya Kadıpaşa Mahallesi Arkeopark Projesi’’. Ben Müzeolog Selman Korkmaz, Ülkemizin tek Müzecilik Lisans bölümü olan Dokuz Eylül Üniversitesi Müzecilik Bölümü’nden 2021 Temmuz’unda derece ile mezun oldum. Her bölümün mezuniyet şartları farklılık gösterir. Bizim bölümümüzün ise mezuniyet şartlarından biri, bir Lisans Tezi, diğer bir deyişle bir bitirme tezi yazmış olmaktı. Ben de bölümdeki arkadaşlarım gibi tezimi yazmak için kendime bir araştırma sorusu ya da bir problem belirlemeliydim zira tezlerin bir araştırma sorusu veya problemi olmalıdır ve bir amacı olmalıdır. Bir Alanyalı olarak, Alanya her yönüyle daima ilgimi çekmiştir. Bu bağlamda tezimin problemini ya da araştırma sorusunu da Alanya’dan belirlemeye karar verdim. Yazımın başında biraz spoiler verdim aslında, benim tezimin problemi, Alanya Kadıpaşa Mahallesi sit alanının arkeopark ölçütlerine uygunluğu idi. Kadıpaşa Mahallesi nerede? Sit alanı nedir? Arkeopark nedir? Alanya ağzı ile sormamız gerekirse, neci endeenler? Öncelikle bunları açıklayacağım. Kadıpaşa Mahallesi, Antalya İli, Alanya İlçesi’nin merkez mahallelerinden biri konumundadır. Yaklaşık olarak 16 hektarlık bir alana sahip olan mahallenin, 2020 yılı adrese dayalı nüfus kayıt sistemi verilerine göre nüfusu 12.636’dır. Sit alanı kavramına ilişkin olarak ise kısaca, ‘’korunması gerekli alanlardır’’ diyebiliriz. Arkeopark kavramını da ‘’tamamının veya bir bölümünün üzerinde dolaşılabilen, dolaşılırken de alandaki kültürel miras dâhil olmak üzere, sosyal yaşantı ile ilgili de fikir sunan açık alanlarının yanı sıra, güncel teknikli sergi mekânları, eğitim atölyeleri, sunum salonları gibi alanları da barındıran, arkeolojik alanlarda bir sunum yöntemi olarak kullanılan, arkeoloji temalı parklar’’ olarak tanımlayabiliriz. Bu kavramların ardından, Tezimin amacı ise Alanya Kadıpaşa Mahallesi birinci derece arkeolojik sit alanında hali hazırda bulunan koruma amaçlı imar planı kapsamında, ölçütlere uygun bir arkeopark projesinin detaylandırılması, geliştirilmesi ve uygulanabilir planının sunulmasıdır. Tez çalışmam söz konusu alanın koruma amaçlı imar planında ortaya konulan fakat detaylandırılmayan arkeopark önerisini detaylandırması ve uygulanabilir bir projeye dönüştürmesi bakımından önem arz etmektedir. Kadıpaşa Mahallesi’ne ilişkin olarak ise kısaca, Roma ve Geç Roma döneminde yerleşim gördüğü söylenebilir. Mahallenin kültürel miras (insanın binlerce yıllık yaşam deneyiminin, aklının ve yaratıcılığının günümüze ulaşmış kalıntıları) yönünden zengin olduğu zaten bilinmekteydi çünkü farklı zamanlarda mahalleden Alanya’da yer alan arkeoloji müzesine çeşitli eserler getirilmekteydi. Fakat alandaki ilk kurtarma kazısı ancak 2000 yılında gerçekleşecekti, nasıl mı? Jülide Akça İlkokulu’nun ön kısmına denk düşen alanda belediyemizin yapmış olduğu bir kanalizasyon kazısı sırasında müze yetkililerince tespit edilen bir mozaiğin ardından başlar Kadıpaşa’nın serüveni. Hatta dönemin gazete haberlerine konu olur bu kazılar. ‘’Alanya'da Mahalle Ortasında Tarihi Kazı Çalışması’’ gibi başlıklarla haberler yapılır. Sonra ne mi olur? Süreç içerisinde bölge öncelikle III. Derece Arkeolojik Sit Alanı ilan edilir. Ardından ise I. II. ve III. Derece Arkeolojik Sit Alanı. I. Derece dediğimiz alanın, Jülide Akça Okulu’nun batısına ve güneybatısına denk düşen bölge olduğunu belirtebiliriz kabaca. Alanda yürütülen kazılarda ortaya çıkartılan kültürel mirasa ilişkin olarak ise kare veya dikdörtgen mekânlar, çeşitli mozaik zeminler, seramik, bronz, kemik ve cam eserler örnek verilebilir. Mahallenin adı neden Kadıpaşa? Alan nasıl Arkeopark olacak? İçinde ne tür faaliyetler yürütülecek? Kimler, nereden, nasıl yönetecek? Bunlar ve bu gibi soruların yanıtları için tezimin tamamını okumanızı tavsiye ederim. Elbette burada yerimiz kısıtlı olduğundan dolayı detaylı bilgi aktarmam mümkün değil, fakat özet olarak tez çalışmam, söz konusu alanın iyi bir planlama sonucunda arkeopark olabileceğini gösterdi. Neticede ise tezimle 100 üzerinden 100 puan aldım. Tezimin tamamına, akademik web sitelerinden biri olan Academia üzerinden ulaşabilir, detaylı okuma yapabilirsiniz. Lisans Tezime kolaylıkla ulaşabilmeniz adına, bağlantı adresimi de yazımın sonuna ekliyor, teşekkür ediyorum. https://deu.academia.edu/SelmanKorkmaz
